Sâm Báo là loại sâm quý hiếm đặc trưng của xứ Thanh, từng được chọn làm sản vật cung tiến vua chúa thời nhà Hồ, nhà Lê và chúa Trịnh. Vậy sâm Báo có thực sự tốt không? Chất lượng của loài sâm này được đánh giá thế nào? Để tìm hiểu rõ hơn, hãy cùng lắng nghe nhận định từ các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực y học và dược liệu.
Sâm Báo – Loài Dược Liệu Đặc Hữu Gắn Liền Với Lịch Sử
Sâm Báo là một trong những đặc sản quý hiếm của xứ Thanh, được biết đến với danh hiệu "Đại Việt đệ nhất danh sâm". Đây là loài sâm có tên khoa học Abelmoschus Sagittifolius (Kurz) Merr thuộc họ Bông (Malvaceae). Sâm Báo có nguồn gốc từ làng Bồng Thượng, xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa, nơi nó đã được tìm thấy và sử dụng từ hơn 1.000 năm trước. Không chỉ là dược liệu bản địa của Việt Nam, loài sâm này còn phân bố ở một số tỉnh khác như Quảng Bình, Phú Yên, Bình Định.
Theo sử sách, sâm Báo từng là nguyên liệu quý để bào chế thành thuốc bổ dâng lên vua chúa triều Hồ, Lê, Trịnh. Cây sâm này không chỉ được dùng trong y học cung đình mà còn đóng vai trò trong phong trào Cần Vương kháng Pháp cuối thế kỷ 19. Nhờ công dụng vượt trội, loài sâm này đã được tôn vinh là một biểu tượng dược liệu của dân tộc.
Đánh Giá Chuyên Gia Về Chất Lượng Sâm Báo
Là sản vật tiến vua, sâm Báo luôn được đánh giá cao về giá trị y học và công dụng bồi bổ sức khỏe. Dưới đây là những nhận định từ các chuyên gia và nhà nghiên cứu uy tín:
Giáo sư sử học Lê Văn Lan cho biết:
"Xứ Thanh, Vĩnh Lộc, Vĩnh Hùng có thêm một đặc sản quý với loài sâm Báo – vốn được nhiều cổ thư ghi nhận. Các sản phẩm từ sâm Báo sẽ góp phần làm nổi bật giá trị văn hóa, lịch sử và nhân văn của vùng đất này."
Bác sĩ Hoàng Khánh Toàn, chuyên gia y học cổ truyền, cũng đánh giá cao công dụng của sâm Báo:
"Sâm Báo từng được dâng lên vua chúa, còn gọi là 'nhất sanh', có tác dụng đại bổ nguyên khí, tăng sinh tân dịch, cải thiện sức đề kháng. Người bệnh và người suy nhược cơ thể sử dụng sẽ mau phục hồi sức khỏe."
Thạc sĩ Mai Xuân Luôn – Nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Dược liệu Bắc Trung Bộ – nhấn mạnh:
"Về mặt y học cổ truyền, sâm Báo có tính mát, sinh tinh, giúp hạ đường huyết, phù hợp với người suy nhược, ốm yếu."
Công Dụng Khoa Học Của Sâm Báo
Nhiều nghiên cứu hiện đại đã chứng minh những lợi ích vượt trội của sâm Báo:
- Tăng cường hệ miễn dịch: Giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng.
- Cải thiện giấc ngủ và giảm stress: Ảnh hưởng tích cực lên hệ thần kinh trung ương, điều hòa căng thẳng.
- Chống lão hóa và làm đẹp da: Ức chế quá trình oxy hóa lipid, giúp da hồng hào, trẻ trung.
- Hỗ trợ phòng ngừa và điều trị ung thư: Giảm đau, cải thiện sức khỏe bệnh nhân suy nhược trong quá trình điều trị.
- Tăng cường sinh lý: Hỗ trợ tăng cường sinh lực, cải thiện đời sống tình dục.
Ngoài ra, luận án tiến sĩ của Tiến sĩ Đào Thị Vui tại Đại học Dược Hà Nội đã chứng minh rễ sâm Báo có tác dụng hỗ trợ điều trị loét dạ dày. Sâm Báo chứa nhiều hoạt chất có lợi như Coumarin, Flavonoid, Amino acid, và các khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
Dự Án Phát Triển Sâm Báo – Hướng Đi Mới Cho Kinh Tế Thanh Hóa
Ngày 22/10/2018, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt Dự án Phát triển cây Sâm Báo tại xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc. Mục tiêu của dự án là bảo tồn và phát triển giống sâm quý này, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội và du lịch địa phương.
Các sản phẩm này đều được ứng dụng công nghệ hiện đại để giữ nguyên hoạt chất quý của sâm, mang đến giá trị sử dụng tối ưu cho người tiêu dùng.
Với giá trị lịch sử và công dụng vượt trội, sâm Báo không chỉ là một di sản văn hóa quý của xứ Thanh mà còn trở thành một sản phẩm chiến lược trong phát triển kinh tế và du lịch địa phương. Dưới sự bảo tồn và phát triển, sâm Báo đang từng bước khẳng định vị thế của mình, không chỉ trong nước mà còn hướng đến thị trường quốc tế.
Công cuộc hồi sinh "Đại Việt đệ nhất danh sâm" đang mở ra một tương lai đầy hứa hẹn, khẳng định niềm tự hào dân tộc và giá trị bền vững của di sản dược liệu Việt Nam.
NGUYỄN ĐỨC
